Elk jaar staat er tijdens het Ingendael Discours een inspirerend bezoek aan een andere sector op het programma. Dit keer is dat ASML. Tijdens het bezoek krijgen de deelnemers een uniek inkijkje bij dit icoon van het Nederlandse bedrijfsleven. Dassen deelt een aantal duizelingwekkende cijfers: met 40.000 medewerkers en een omzet van 21 miljard opereert het bedrijf in een snelgroeiende markt. Voor allerlei ontwikkelingen zijn chips nodig, van de energietransitie tot DNA-sequencing. Het levert ASML, dat als enige ter wereld geavanceerde machines voor het maken van chips produceert, een comfortabele positie op. Het kan die positie alleen behouden als het fors blijft investeren en verbeteren, vertelt Dassen. De uitgaven aan R&D zijn 5 miljard euro per jaar.

“Werken in een eco-systeem is geen zero-sum-game." 
 

Eigen woningfonds
Uitdagingen kent het bedrijf uiteraard ook. Ver van huis, op het geopolitieke vlak, en in de regio. ASML kiest ervoor om (bijna) alles in Veldhoven te concentreren, omdat het belangrijk is dat R&D dicht bij de productie zit. “Niet één van onze machines is hetzelfde, er zit continu ontwikkeling op. We willen de leercycli daarom heel kort houden, letterlijk op dezelfde plek.” Het levert uitdagingen op in de regio, als het gaat om woningbouw en infrastructuur. “Als wij groeien, groeit onze supply chain ook. Dat betekent dat als we tot 2030 groeien met 15.000 mensen, er in onze supply chain 50.000 bij komen. Dat zijn in totaal dus 65.000 mensen extra in deze regio.” ASML is met de partners in de regio bezig om dit in goede banen te leiden. Het bedrijf participeert in de aanleg van infrastructuur en gaat zelf een fonds opzetten om betaalbare woningbouw te stimuleren. “Vijf jaar geleden had ik nooit gedacht dat we dit zouden doen. Maar we moeten wel, anders krijgen we de samenleving keihard tegen ons.”

Lessen voor de zorg
ASML mag dan marktleider zijn, zonder ecosysteem zou het bedrijf niet kunnen bestaan, vertelt Dassen. Van de machines die het bedrijf maakt, wordt 80% van de onderdelen ingekocht. “We zijn heel afhankelijk van onze gespecialiseerde toeleveranciers en van kennisinstituten.” Het ecosysteem van de zorg ziet er heel anders uit, maar toch zijn er parallellen, vertelt hij. “In ons ecosysteem zit heel diep dat we dingen doen waar iedereen in het systeem beter van wordt. Niet de een ten koste van de ander. Ik vind dat daar in de zorgsector echt nog een slag te maken is. Jullie werken nog veel volgens het principe van de ‘zero sum game’, in plaats van ‘a rising tide lifts all boats’. Zoals we nu zien rondom de concentratie van kinderhartchirurgie. Dat vind ik ontzettend jammer.”

Focus
Een tweede les die hij wil delen: “De coördinatie in de zorgsector kan beter. Het IZA is een prima raamwerk, maar voor zover ik vanuit mijn positie als buitenstaander kan zien, is het wel erg bottom-up. Er is weinig focus en coördinatie op de grote thema’s.” Hij nodigt de aanwezige zorgbestuurders uit om daar verandering in te brengen: “Kies de vijf thema’s die echt het verschil gaan maken voor de toekomst van de zorg. Thema’s zoals data-uitwisseling, het talentvraagstuk, hoe om te gaan met de laatste levensfase. Jullie kunnen vast betere thema’s bedenken. Een gezelschap met zoveel zorgbestuurders als dit, zou ik dat zo gunnen. Als je dat niet voor elkaar krijgt en de overheid gaat het voor je regelen, dan vind ik dat heel triest.”

"Kies de vijf thema's die echt het verschil gaan maken voor de toekomst van de zorg!"