‘Dankzij corona kwam een geweldige motivatie en improvisatietalent naar boven’, blikt Ad Melkert, voorzitter NVZ, terug. ‘Alles is beter gegaan dan we van het systeem konden verwachten. Maar: het systeem vergde teveel improvisatie.’ De crisis heeft het extra duidelijk gemaakt: het is noodzakelijk om integraal te denken, vanuit de patiënt en het maatschappelijk perspectief. Het systeem kampt met veel problemen: onvoldoende marktwerking, coördinatieproblemen tussen zorgverzekeraars, beperkte informatie en transparantie, te weinig gegevensuitwisseling en te weinig focus op kwaliteit en verlagen van de kosten. Ook hekelt hij de gildecultuur van de medisch specialisten. ‘Het is onduidelijk of het systeem in de toekomst voldoet’, aldus Melkert. Hij had gehoopt dat de NZa en het Zorginstituut een coördinerende rol zouden spelen. ‘Helaas werd het geen kenniscentrum.’

Toch zitten we niet op een stelseldiscussie te wachten, zegt Melkert. ‘We moeten de zorgpunten eruit halen en sterkere verbinding leggen. Dat kan in drie stappen: Er zijn bestuurlijke kaders nodig voor het bij elkaar brengen van regionale initiatieven. Kwaliteitskaders moeten verplicht worden.’ Melkert: ‘Ik ben geschrokken van hoe weinig gedaan wordt met bijvoorbeeld sterfte-analyses. Dat komt omdat ziekenhuizen hun kaarten tegen de borst houden. Dat vind ik niet acceptabel.’

Ten tweede wil hij het schot tussen het medisch en sociaal domein slechten met een hoofdlijnenakkoord. ‘Zo kan preventiebeleid echt van de grond komen.’ Ten derde gaan we geleidelijk naar een regionaal mandaatstelsel. Zo kun je de capaciteit van genees- en beschermmiddelen beter plannen en ‘dood’ geld uit het systeem halen. ‘Dat is de paradox van de marktwerking: er worden veel meer buffers aangelegd. Veel te duur en niet noodzakelijk.’

Hoe houd je het tempo erin als je iedereen aan tafel vraagt? Dat vraagt Marjo Vissers, divisievoorzitter zorg, VGZ, zich af. Verder vindt ze grote akkoorden strijdig met experimenteren en leren, zoals Jan Kremer ons dat voorhoudt.

Melkert vindt juist dat er veel te weinig verbonden en gereflecteerd wordt op best practices. Natuurlijk heeft samenwerken nadelen, maar het staat innovatie niet in de weg, omdat je juist bouwt op decentrale kennis. ‘De akkoorden zijn nodig om regionale voorbeelden vast te leggen, zodat we het overal kunnen doen.’

Ruben Wenselaar, voorzitter Raad van Bestuur Menzis, weet wel wat onderwerpen voor regionale samenwerking: ‘Een platform voor wachttijden. Preventie en leefstijl lenen zich er ook voor. Laten we doelstellingen formuleren voor overgewicht in een regio en transparant maken. Zo kun je kijken wie het beter doet en daarop sturen.’ Wenselaar zag dat de samenwerking in de regio tijdens de crisis versnelde.

Philip Flach, CEO van Logex vindt net als Melkert dat je moet afspreken wat je samen gaat doen.

Frank de Reij, voorzitter Raad van Bestuur Meander mc, drukt Melkert op het hart ‘in godsnaam weg te blijven van het onderwerp dokters in loondienst. Dat is nu zonde van de tijd.’