Stijgende zorguitgaven
De coronacrisis lijkt de economie niet erg te hebben beschadigd, vertelt Hasekamp. “De economie is ongekend snel teruggeveerd. De werkeloosheid steeg nauwelijks, dankzij de brede overheidssteun. We zijn wel welvaartsgroei misgelopen, 1,5% van het BBP per jaar. En de overheidsschuld liep op, maar die valt nog steeds binnen de normen en is vele malen lager dan de schuld van de VS en Japan. Bovendien zal de schuld dalen, doordat de economie groeit.” Het plaatje dat hij schetst is echter niet geheel rooskleurig, want de zorguitgaven blijven stijgen: “Het is de enige uitgavecategorie die structureel veel harder groeit dan de economie. Dat geldt voor zowel de cure als de care.”

Geen grote reset
De coronacrisis heeft niet gezorgd voor een grote reset in de samenleving en economie, zegt Hasekamp. “We zien alleen een doorbraak in digitalisering en thuiswerken. De grote uitdagingen op het gebied van klimaat, wonen en inclusieve economische groei blijven bestaan.” Corona vergrootte de ongelijkheid in de samenleving, ook de gezondheidsverschillen. “Het verschil in levensverwachting tussen hoog- en laagopgeleiden is in Nederland acht jaar, vele malen groter dan in ons omliggende landen. Ik denk dat we met name in preventie en de eerstelijnszorg veel kansen laten liggen om dit verschil te verkleinen.”

Hij vindt dat de aanpak van sociale ongelijkheid bovenaan de politieke agenda zou moeten staan, want “het is niet aanvaardbaar dat we in een welvarend land als Nederland zulke grote en groeiende verschillen zien.” Er is veel winst te behalen in een brede aanpak van gezondheid, waarin wordt geïnvesteerd in gezondheid en preventie. Ook de aanpak van schuldenproblematiek hoort daarbij: “Wij publiceerden een onderzoek waaruit een duidelijk verband blijkt tussen problematische schulden en het gebruik van de geestelijke gezondheidszorg.” Zijn algemene boodschap: “Het zou goed zijn als we in Nederland minder een reparatie- en compensatiemaatschappij zouden zijn en meer problemen aan de voorkant zouden oplossen.”

Acht jaar
Als het gaat over de curatieve zorg, dan heeft Hasekamp een duidelijke boodschap: “We weten al heel lang wat er in de zorg moet veranderen. Meer aandacht voor preventie, meer samenwerking voor meer kwaliteit, gepaste zorg en patiëntgerichte zorg. Waarom gebeurt dat niet? Omdat de maatregelen met het meeste effect ofwel lastig realiseerbaar ofwel impopulair zijn. Dus wordt er gekozen voor de weg van de minste weerstand: een rondje hoofdlijnenakkoorden.” Die akkoorden leggen “een deken over de sector” en zorgen ervoor dat er niet wordt geïnvesteerd in echte veranderingen. De Nederlandse zorg scoort internationaal gezien hoog, maar “we doen het wel minder goed dan we soms zelf denken”.

Ernst Kuipers, bestuursvoorzitter Erasmus MC en voorzitter LNAZ sluit zich daarbij aan: “We hebben in de curatieve zorg echt een groot probleem, want de uitgaven stijgen maar de uitkomsten gaan niet evenredig mee. De levensverwachting stijgt een beetje, maar niet de gezonde levensverwachting. En de ongelijkheid neemt toe.” Henk Gerla, lid raad van bestuur Zorg en Zekerheid: “De resultaten die we nu boeken, zijn resultaten van beleid van tien jaar geleden. Laten we niet wachten op de politiek, maar nu al zelf de stappen zetten die nodig zijn. Er liggen genoeg aangrijpingspunten om de gezondheidsverschillen aan te pakken. Acht jaar verschil in levensverwachting, dat kunnen we in een rijk land toch niet uitleggen?”

" Van een reparatie- en compensatiemaatschappij naar één die meer problemen aan de voorkant oplost...dat zou het doel moeten zijn."